Rusiya rəsmiləri Ukraynaya erməni əsilli şəxslərdən təşkil olunmuş yeni tabor göndərir. Belə bir məlumatı ABŞ-ın Müharibəni Öyrənmə İnstitututu (ISW) Rusiya mənbələrinə istinadən yayıb. Məlumatda bildirilir ki, sözügedən taborun tərkibini Ermənistan vətəndaşlığını daşıyan ermənilər, həmçinin Abxaziyadakı etnik ermənilər təşkil etməkdədir. 

Bu xəbər bir neçə cəhətdən maraq­lıdır. Əlbəttə, Abxaziyada yaşayan etnik ermənilərin Rusiyanın tərəfində döyüş­mələrində, ilk baxışdan, təəccüblü nə isə yoxdur. Hərçənd, nəzərə alsaq ki, Abxa­ziya separatçı bölgədir, oradakı ermə­nilərin Ukrayna əleyhinə savaşmalarının arxasında hansı siyasi çalarların dayan­dığını söyləmək mümkündür. Ölkənin Donetsk və Luqansk bölgələri də separa­tizmin əsiridir. Deməli, separatçılar özləri kimilərin apardıqları avantürist oyunda iştirak edirlər. 

Niyə abxazlar yox, ermənilər? Düşü­nürük ki, burada da vurğulanmalı məqam yox deyil. Tarixən erməni ambisionizmi bölücü və dağıdıcı xisləti ilə seçilib. On­ları alətə çevirmək mümkündür. Necə ki, otuz ilə yaxın Azərbaycan torpaqlarında xəstə təfəkkürlərinin məhsulu olan ya­ramazlıqları gerçəkləşdirməklə yanaşı, həm də qlobal oyunlarda alətə çevrildilər. Görünür, indi də Ukrayna müharibəsində eyni “ampluada” çıxış etməkdədirlər. 

Gələk, Ermənistan vətəndaşı olan er­mənilərə. Əlbəttə, bu tiplər də birincilər­dən o qədər fərqlənmirlər. Əksinə, əgər azğındırlarsa, bu baxımdan haradasa yaşayan soydaşlarından daha “üst sə­viyyədədirlər”. Diqqət yetirək, haqqında söz açdığımız məsələ ABŞ-dakı mötəbər qurum tərəfindən açıqlanırsa, deməli, Ukraynaya qarşı döyüşmək üçün yolla­nan Ermənistan vətəndaşlarının sayında çoxluq, ən əsası mütəşəkkillik və siste­matiklik var. Belə bir miqyaslı işin isə ölkə hakimiyyətindən xəbərsiz gerçəkləşdiril­məsi mümkünsüz görünür. 

Növbəti sual: necə olur ki, Qərb-pərəst Ermənistan iqtidarı anti-Qərb tə­mayüllü aksiyanın içərisində yer alır? Suala cavab vermək çətindir. Ancaq son vaxtlar Ukrayna müharibəsi ilə bağlı Er­mənistanın adı çəkilməkdədir. Məsələn, bu yaxınlarda məlum olub ki, ABŞ-dan Ermənistana texnoloji alətlərin daşınma­sında fantastik artım var. Söhbət, konk­ret olaraq, Rusiyanın raket sistemlərinin hərəkətə gətirilməsi üçün mikro çiplərin idxalından gedir. O çiplərin ki, Moskva­nın onları əldə etməsinə sanksiya qoyu­lub. Mövcud durumdan yararlanan isə ermənilər olub. Onlar ölkələrini “tranzit” kimi istifadə ediblər. Yəni, Rusiyaya la­zım olan alətlər Ermənistana gətirilib, oradan isə Şimala yola salınıb. Maraq­lıdır ki, bu “ticarət konfiqurasiyasında” İranın da adı çəkilməkdədir. İranı hələlik bir kənara qoyub mətləbdən uzaqlaşma­yaq və indi diqqətə çatdırdığımız hadisə ilə mövzumuzun ana xəttini təşkil edən məsələ arasında kiçik yaxınlıq axtarma­ğa çalışaq. 

Ortaya bir sual da çıxır: Ermənistan və ermənilər bu işi özbaşlarına reallaş­dıracaq durumdadırlarmı? Axı, vurğu­ladıq ki, onlar tarixən alət olublar. İndi, ilk baxışdan, Ermənistan ilə Rusiyanın arası yaxşı deyil. Amma ölkənin Fransa ilə əlaqələri var. O Fransa ilə ki, dünyanı, guya, Rusiyaya qarşı olması ilə aldat­maq niyyətindədir. Ancaq əmələ diqqət yetirəndə görürük ki, Paris, loru dildə desək, yalnız guruldamaqla məşğuldur, həssas məqamlarda anti-Moskva təma­yülündən kənardır. Yəni, hazırkı durum­da Fransa hakimiyyəti görüntü yarat­maqla məşğuldur. Özü də bu görüntünün qurulmuş oyun olduğunu Avropa ölkələ­rinin bir çoxunda yaxşı bilirlər. Təsadüfi deyil ki, Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin “peşkası” olduğunu söyləyən si­yasilər var. Onlar bu qənaətə vəziyyəti təhlil edərək gəlirlər, nəyisə havadan-su­dan götürmürlər. 

Nəzərə alsaq ki, hazırda Fransa-Er­mənistan əlaqələrində birincinin ikinciyə münasibətdə yüksək təəssübkeşliyinə söykənmiş bağlantı var, belə nəticəyə gəlmək mümkündür ki, necə deyərlər, kiçik bacı olan Ermənistan böyük bacı sayılan Fransanın diktəsi ilə hərəkətə gəlir. Makronun Ukrayna müharibəsində­ki qeyri-səmimiliyinə də diqqət yetirəndə, mənzərə tam aydınlaşır. Deməli, Ukray­naya qarşı Ermənistan vətəndaşlarının döyüşmələrində uyğunluq var. Beləliklə, bütün daşlar yerinə oturur. 

Qalır, Abxaziya erməniləri ilə Ermə­nistan erməniləri arasındakı əlaqəni tapmaq. Burada da məntiqdən kənar nə isə istisnadır. Həm Ermənistan hakimiy­yəti, həm də kənardakı ermənilər prinsip etibarilə dünya erməniliyi, başqa sözlə desək, xaricdəki erməni lobbi və diaspor təşkilatları ilə, separatçı ünsürlərlə əlaqə­dədirlər. Dünya erməniliyinin geniş vüsət tapdığı ölkələr isə Rusiya və Fransadır. Deməli, erməniləri Fransa öyrədir, Rusi­ya döyüşdürür. Dəqiq desək, Ukraynada döyüşməyə aparır. 

Əlbəttə, ABŞ da dünya erməniliyinin məskən saldığı bölgələrdəndir. Ancaq vəziyyəti təhlil edərkən, belə qənaətə gəlmək mümkündür ki, hazırda Birləş­miş Ştatlardakı erməni lobbi və diaspor təşkilatlarının istəkləri ölkənin qlobal si­yasətinə, xüsusən də Cənubi Qafqaz maraqlarına tərs mütənasibdir. Faktiki olaraq, Vaşinqton erməni mənafelərini kənara qoyub. ABŞ Konqresindəki ermə­nipərəstlər nə qədər hay-küy qaldırsalar da, bu, Ağ Evin siyasətinə təsir göstərmir. 

Müşahidəçilər də bildirirlər ki, indi Birləşmiş Ştatlar Azərbaycan-Ermənis­tan münasibətlərinin tənzimlənməsində obyektivlik nümayişindədir. Ancaq biz onu da görürük ki, ABŞ-ın yanaşması Ermənistanı qane etmir. Daha doğrusu, Ermənistanın Azərbaycanla sülh prose­sinə münasibəti, Vaşinqtonu razı salmır. Ona görə də Birləşmiş Ştatlara məxsus Müharibəni Öyrənmə İnstitutunun, ha­belə bənzər qurumların hazırda açıqlan­mış faktlara oxşar məsələləri gələcəkdə daha yüksək intensivlikdə və rəngarəng şəkildə gündəmə gətirmələri proqnozlaş­dırılandır. 

Rəngarənglikdən söz düşmüşkən, ISW iyulun 2-də Rusiya mənbələrinə is­tinadən yaydığı məlumatda Ukraynada döyüşəcək erməni könüllü taborunun “Arbat” adlandırıldığını da açıqlayıb. Hələ onu da bildirib ki, həmin tabora daxil olan şəxslərin Moskvadakı erməni kilsə­sindən yola salınması mərasimi təşkil olunub. Mərasimdən fotoların yayıldığı da bildirilir.

R.ƏVƏZ, “Xalq qəzeti”